Współczesne życie społeczne wymaga od nas nie tylko dopełnienia codziennych obowiązków: praca, szkoła, dom, rodzina, ale także świadomego kształtowania własnej przyszłości. Jednym z kluczowych elementów skutecznego rozwoju osobistego i społecznego dla osób w każdym wieku jest umiejętność stawiania celów oraz konsekwentnego dążenia do ich realizacji. Jest to proces, który pozwala na wyznaczanie kierunku działań, motywuje do pokonywania trudności i sprzyja budowaniu poczucia sensu własnych działań niezależnie od wieku.
Fundamentalnym etapem, który nigdy się nie powtórzy i ma ogromny wpływ na dorosłe życie jest okres nastoletni. Lata młodzieńcze są jakby przygotowaniem do wędrówki w dorosłość. Dlatego wyznaczanie celów na tym etapie może umożliwić nastolatkom przejęcie kontroli nad swoim życiem poprzez budowanie pewności siebie i kształtowanie nawyków.
Skutecznym i sprawdzonym narzędziem służącym do wyznaczania i ustalania celów, jest tzw. metoda SMART. Stanowi ona jedno z najpopularniejszych narzędzi pomagających w formułowaniu skutecznych celów. Ważne jest, aby cele były jasno określone, realistyczne i wyznaczone w czasie.
Akronim SMART oznacza pięć kluczowych kryteriów, które powinny charakteryzować dobrze sformułowany cel:
- S - Specific – sprecyzowany, co oznacza, że cel powinien być jasny i konkretny, aby wiadomo było, czego dokładnie dotyczy.
Przykład: „Chcę poprawić swoje oceny z matematyki do końca semestru”
- M - Measurable - mierzalny. Postawiony cel powinien umożliwiać ocenę postępów i kryteria sukcesu.
Przykład: „Na koniec roku uzyskam co najmniej 4,5 ze świadectwa”
- A - Achievable - osiągalny. Cel musi być realistyczny i możliwy do zrealizowania w dostępnych warunkach i z dostępnymi zasobami.
Przykład: „Będę odrabiać zadania domowe i korzystać z korepetycji raz w tygodniu”
- R - Relevant - istotny - powinien mieć znaczenie i być zgodny z ogólnymi celami i wartościami danej osoby.
Przykład: „Lepsze oceny pomogą mi dostać się na wymarzone studia”
- T - Time-bound - określony w czasie. Cel powinien posiadać określony termin realizacji, co motywuje do działania i umożliwia planowanie działań.
Przykład: „Chcę osiągnąć poprawę ocen do końca roku, czyli w ciągu 10 miesięcy”.
Dzięki stosowaniu metody SMART można lepiej planować, monitorować postępy i zwiększyć szanse na skuteczne zrealizowanie planów. Metoda ta pomaga młodzieży w wyznaczaniu celów, które są realistyczne i motywujące. Dzięki temu mogą skuteczniej planować swoje działania, monitorować postępy i osiągać sukcesy zarówno w nauce, jak i w innych obszarach życia.
Aby skuteczniej podejść do realizacji celów można podzielić je na mniejsze kroki, czyli rozbić główny cel na mniejsze zadania, które łatwiej jest osiągnąć.
Przydatnym działaniem jest również stworzenie planu działania. Można sporządzić harmonogram i określić, co należy zrobić każdego dnia lub tygodnia.
Bardzo ważne jest monitorowanie postępów, czyli regularnie sprawdzanie, jak idzie realizacja celów i w razie potrzeby wprowadzanie korekty oraz elastyczność - dostosowanie celów do zmieniających się okoliczności.
Należy pamiętać o nagradzaniu. Nawet najmniejszy sukces i nagrody za osiągnięcie kolejnych etapów pomagają utrzymać zapał i motywację.
Cele stanowią punkt odniesienia dla naszych działań, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i zbiorowym. W życiu społecznym wyznaczanie celów pomaga w organizacji życia, tworzeniu wspólnych planów i realizacji projektów, które przyczyniają się do rozwoju lokalnych społeczności, instytucji czy państwa. Dobrze sformułowane cele mogą inspirować do działania, mobilizować do współpracy i budować poczucie wspólnoty.
Wspólne dążenie do celów społecznych, takich jak poprawa jakości życia, edukacja czy ochrona środowiska, wymaga od nas zaangażowania i otwartości na różnorodne inicjatywy.
Dążenie do realizacji celów społecznych przynosi liczne korzyści:
- rozwija umiejętności i kompetencje organizacyjne i interpersonalne,
- pozwala na lepsze zrozumienie potrzeb innych i budowanie relacji opartych na zaufaniu,
- przyczynia się do rozwoju lokalnych społeczności i tworzenia bardziej sprawiedliwego społeczeństwa,
- wzmacnia wytrwałość, samodyscyplinę i motywację,
- umożliwia planowanie działań i skupienie się na najważniejszych zadaniach,
- pomaga w organizacji czasu,
- zwiększa pewność siebie,
- pomaga określić, czego naprawdę chcemy i wyznaczyć priorytety,
- jest to klucz do rozwoju i spełnienia,
- daje także poczucie satysfakcji i motywuje do dalszego działania.
Cele życiowe stawiane przez młodzież są ściśle związane z jej aspiracjami i mają zasadnicze znaczenie dla przebiegu życia człowieka. Są nadrzędnym dążeniem nadającym kierunek jego całemu życiu. W okresie dorastania następuje względna stabilizacja celów, jakie każdy ma od dzieciństwa. Proces wyznaczania oraz osiągania celów wymaga refleksji, planowania i wytrwałości, ale przynosi wymierne korzyści. Aby osiągać sukcesy na poziomie społecznym, warto wyznaczać jasne, realistyczne cele i działać zgodnie z wyznaczonym planem, pamiętając, że wspólne cele sprzyjają budowaniu lepszego i bardziej zrównoważonego społeczeństwa.
Projekt jest finansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033.
