Niniejszym przedstawiamy kolejny artykuł przybliżający postaci zasłużone dla polskiej kultury. Powstał on w ramach projektu „Bliżej polskiej muzyki”, realizowanego przez Fundację Bliżej Pasji”. Pragniemy poprzez nasz cykl zachęcić do sięgania po polską muzykę klasyczną.
MIECZYSŁAW KARŁOWICZ
Mieczysław Karłowicz urodził się 11 grudnia 1876 r. w Warszawie. Najmłodsze lata upłynęły mu na podróżach. Rodzice często zmieniali miejsce zamieszkania, więc młody Karłowicz zmuszony był do częstych przeprowadzek, dopóki rodzina Karłowiczów nie osiedliła się na stałe w Warszawie.
Kompozytor już wieku siedmiu lat zaczął pobierać lekcje gry nauki na skrzypcach. W międzyczasie uczył się też gry na harmonii. Studiując muzykę pobierał jednocześnie lekcje na Uniwersytecie Warszawskim, na wydziale przyrodniczym. Chwilowo mieszkał w Berlinie, gdzie studiował filozofię. Studia skończył w 1901 r.
Już jako student komponował pierwsze utwory. Posiadał szerokie horyzonty muzyczne, nie poprzestawał na jednej formie dzieła. Pokochał nie tylko fortepian, ale też muzykę symfoniczną oraz operową. Do jego ulubionych gatunków muzycznych należały: pieśń, poemat symfoniczny, koncerty skrzypcowe, symfonie, opery, a nawet balety. Najwybitniejsze dzieła muzyczne Karłowicza to: „Na śniegu”, „Zawód”, „Z nową wiosną”, „Nie płacz nade mną”, „Zaczarowana królewna”, „Pod jaworem”. W 1903 r. Karłowicz założył własną orkiestrę smyczkową.
Muzyka nie była jedyną pasją kompozytora. Artysta bardzo kochał Tatry. Już od wczesnej młodości wyruszał w góry, aby cieszyć się samotnością i pięknem przyrody. W końcu na stałe osiadł w Zakopanem i został jednym z członków Towarzystwa Tatrzańskiego. Uwielbiał także jazdę na nartach. Podczas wypraw w góry często fotografował wyjątkowe miejsca czy rzadkie rośliny.
Mieczysław Karłowicz zginął tragicznie 8 lutego 1909 r. w Zakopanem. Był ofiarą lawiny, która zeszła po zboczach Małego Kościelca. Został pochowany w Warszawie, na Cmentarzu Powązkowskim.
FRYDERYK CHOPIN
Fryderyk Franciszek Chopin, ur. 22 lutego lub 1 marca 1810 w Żelazowej Woli. Najwybitniejszy polski kompozytor i wybitny pianista. Czołowy przedstawiciel muzyki okresu romantyzmu, nazywany był poetą fortepianu.
Wywodzi się z majątku hrabiostwa Skarbków, gdzie jego ojciec, Mikołaj Chopin, z pochodzenia Francuz, mieszkał i pracował jako guwerner. Matka, Justyna z Krzyżanowskich, była osobą bardzo muzykalną - grała na fortepianie i śpiewała. Stała się pierwszą nauczycielką muzyki dla małego Fryderyka.
W wieku sześciu lat chłopiec rozpoczął naukę gry na fortepianie u Wojciecha Żywnego. Ze starszą siostrą Ludwiką muzykował w domu grając na cztery ręce. Pierwszą próbą kompozytorską małego Fryderyka był Polonez B-dur. Okres nauki u Wojciecha Żywnego to także początek występów publicznych małego Chopina. Grywał on w salonach arystokracji warszawskiej i brał udział w koncertach dobroczynnych. Jako szesnastoletni młodzieniec rozpoczął studia teorii kompozycji u Józefa Elsnera w warszawskiej Szkole Głównej Muzyki.
W październiku 1830 r. Fryderyk ostatni raz wystąpił przed publicznością warszawską. 2 listopada 1830 r. opuścił Warszawę na zawsze. We wrześniu 1831 r. osiadł na stałe w Paryżu. W 1836 r. poznał pisarkę George Sand, która stała się jego życiową partnerką. Razem podróżowali, zawitali wspólnie na Majorkę, do Marsylii i Genui.
Od 1839 r. stan zdrowia chorego na gruźlicę Chopina pogarszał się. W 1848 r. odbył ostatnią podróż koncertową po Anglii i Szkocji, dając 16 listopada ostatni publiczny koncert w Londynie, po którym ciężko zaniemógł. Po powrocie do Paryża nie odzyskał już zdrowia. Zmarł 17 października 1849 r. Pochowano go na paryskim cmentarzu Père Lachaise. Serce Chopina znajduje się w Warszawie, w Kościele św. Krzyża.
Jego dorobek artystyczny to mazurki, polonezy, walce, nokturny, preludia, etiudy, utwory pojedyncze: („Fantazja”, „Barkarola”, „Tarantela”) i inne formy muzyczne.
STANISŁAW MONIUSZKO
Stanisław Moniuszko urodził się w 1819 roku w majątku Ubiel, w okolicach Mińska. We wczesnej młodości przeniósł się do Warszawy, gdzie uczył gry na fortepianie pod kierunkiem Augusta Freyera. Niedługo potem wyjechał do Mińska. Tam jego nauczycielem był Dominik Stefanowicz. Kolejnym kierownikiem naukowym przyszłego kompozytora był Carl Friedrich Rungenhagen, u którego kształcił się studiując w Berlinie.
Po powrocie do Polski w 1840 r. Moniuszko wziął ślub z Aleksandrą Mullerówną. Małżeństwo zamieszkało w Wilnie, gdzie kompozytor był nauczycielem gry na fortepianie i kościelnym organistą. Wkrótce zaczął dawać koncerty w Wilnie i w Rosji. Po wielkim sukcesie opery „Halka” kompozytor odbył trasę koncertową po Niemczech i Francji.
Efektem wielkich sukcesów było stanowisko pierwszego dyrygenta Opery Polskiej w Teatrze Wielkim w Warszawie. Drugim sukcesem Moniuszki była opera „Straszny dwór”. Kompozytor zmarł na atak serca w 1872 r. Został pochowany w Warszawie, na cmentarzu powązkowskim.
Moniuszko był największym twórcą polskiej opery narodowej. Obok „Halki” najsłynniejszym dziełem Moniuszki był „Straszny dwór”, opera która powstała dla podtrzymania Polaków w trudnych czasach po powstaniu styczniowym. Oprócz oper kompozytor tworzył również pieśni wydane jako wielki cykl „Śpiewnik domowy”. Najbardziej znane są melodie do pieśni: „Prząśniczka”, „Znaszli ten kraj”, „O matko moja miła”, „Kozak”. Moniuszko stworzył też dwie kantaty: „Sonety krymskie” i „Widma”, a także balladę „Pani Twardowska”.
Artykuł powstał w ramach projektu „Bliżej polskiej muzyki” realizowanego przez Fundację Bliżej Pasji, w partnerstwie ze Stowarzyszeniem „Dąb” w Ciosmach oraz Gminnym Ośrodkiem Kultury w Biłgoraju.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
