Każdy poszukuje inspiracji, wzorców do naśladowania i ludzi, którzy mogą pomóc nam lepiej zrozumieć świat i odnaleźć własną drogę. Autorytetem może być osoba, która wzbudza szacunek, inspiruje i przekazuje wartości. Czasem są to rodzice, czasem nauczyciele, wybitne postacie ze świata nauki czy kultury a czasem osoby, które znamy tylko z internetu. Dziś młodzi ludzie często czerpią inspirację także od influencerów czy celebrytów. Ale skąd mamy wiedzieć, kto naprawdę zasługuje na nasze zaufanie?
Autorytet to ktoś, kogo szanujemy i kto ma na nas wpływ. Nie dlatego, że musi – ale dlatego, że jego sposób myślenia, wartości czy podejście do życia wydają się nam sensowne i wartościowe. Problem polega na tym, że nie każdy, kto jest popularny, faktycznie powinien być wzorem do naśladowania.
Rodzice są pierwszym i najważniejszym autorytetem w życiu dziecka. To oni kształtują podstawowe normy moralne i uczą co jest dobre, a co złe, jak funkcjonować w społeczeństwie oraz przekazują wartości, które później stanowią fundament dorosłego życia. Jednak w okresie dojrzewania ich wpływ może ulec osłabieniu – młodzież coraz bardziej ceni sobie niezależność, chce sama decydować o swoim życiu i kwestionuje dotychczasowe autorytety. W tym czasie niezwykle ważną rolę odgrywają nauczyciele oraz inni dorośli, którzy mogą stać się dla młodych ludzi przewodnikami.
Dobry nauczyciel to ktoś więcej niż tylko osoba przekazująca wiedzę – to mentor, który potrafi inspirować, motywować do działania i pomagać w podejmowaniu trudnych decyzji. Autorytet nauczyciela nie wynika jedynie z jego pozycji zawodowej, ale przede wszystkim z osobowości, podejścia do uczniów i umiejętności budowania relacji opartych na zaufaniu. Dobry pedagog nie tylko przekazuje wiedzę, ale również staje się przewodnikiem, który wspiera rozwój ucznia i uczy samodzielnego myślenia. Rodzice i nauczyciele to często pierwsze osoby, które próbują nas czegoś nauczyć. To oni pokazują, jak działa świat, co jest dobre, a co złe. Ale czy zawsze mają rację?
Każde pokolenie patrzy na świat inaczej, więc to zupełnie normalne, że czasem jest nam trudno się porozumieć. Ale nawet jeśli czasem się z nimi nie zgadzamy, naprawdę warto pamiętać, że mają doświadczenie, którego młodym ludziom jeszcze brakuje. Może nie zawsze ich rady wydają się trafione, ale w wielu przypadkach mogą nam oszczędzić błędów, które sami kiedyś popełnili.
Społecznicy i wolontariusze – autorytety, które zmieniają świat…
Autorytetami mogą być nie tylko osoby znane z mediów czy szkoły. Często prawdziwa inspiracja pochodzi od ludzi, którzy działają na rzecz innych – społeczników, wolontariuszy, aktywistów. To osoby, które poświęcają swój czas i energię, by pomagać innym, zmieniać swoje otoczenie i walczyć o ważne sprawy.
Na całym świecie mamy przykłady takich ludzi. Malala Yousafzai – młoda aktywistka walcząca o prawo do edukacji dziewcząt, Greta Thunberg – liderka ruchu na rzecz klimatu, Janina Ochojska – założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej czy Jerzy Owsiak – działacz charytatywny i społeczny.
Ale nie trzeba szukać daleko – w każdej społeczności są osoby, które angażują się w pomoc potrzebującym, organizują zbiórki charytatywne, działają na rzecz ekologii czy wspierają młodzież
w trudnych sytuacjach. Bycie wolontariuszem czy społecznikiem to nie tylko pomaganie innym – to także sposób na rozwój, zdobywanie doświadczenia i budowanie wartościowych relacji. Takie osoby mogą być świetnym przykładem na to, że liczy się nie tylko sukces osobisty, ale też to, co robimy dla innych.
Internetowi idole – inspiracja czy pułapka?
Dzisiejsza młodzież spędza coraz więcej czasu w internecie, gdzie główną rolę w kształtowaniu poglądów i aspiracji odgrywają media społecznościowe. Internet daje też szansę na dostęp do wartościowych autorytetów – osób, które dzielą się wiedzą, inspirują do działania i pokazują, jak radzić sobie z trudnościami. Młodzież może uczyć się od ekspertów, naukowców, podróżników czy aktywistów, którzy propagują pozytywne wartości. Współcześnie to nie tylko aktorzy, sportowcy czy muzycy stanowią inspirację, ale również influencerzy, blogerzy czy youtuberzy, którzy często mają większy wpływ na młodych ludzi niż autorytety tradycyjne.
Ale czy każdy, kto ma milion obserwujących, zasługuje na miano autorytetu?
Warto pamiętać, że internet pozwala wykreować niemal każdego. Zdjęcia są przerabiane, życie pokazywane w idealnych kadrach, a za kulisami nie zawsze jest tak kolorowo. Są influencerzy, którzy promują wartościowe treści, uczą czegoś ciekawego i motywują do rozwoju, ale są też tacy, którzy sprzedają puste slogany, szkodliwe wzorce albo wmawiają ludziom, że liczy się tylko wygląd i pieniądze. Nie powinniśmy zapominać, że internetowi idole bywają nie tylko pozytywnymi wzorcami. Niektórzy promują niezdrowe postawy, powierzchowne podejście do życia lub fałszywe wartości, np. kult wyglądu, łatwego sukcesu czy materializmu.
Dlatego pamiętajmy, zanim zaczniemy ślepo podążać za kimś, kto wydaje się „idealny”, warto się zastanowić: Czy ta osoba naprawdę żyje tak, jak mówi? Czy promuje coś wartościowego, czy tylko robi show dla lajków? Czy jej rady mają sens w prawdziwym życiu? Dlatego niezwykle ważne jest, abyśmy świadomie oceniali treści, które do nas trafiają.
Jak nie dać się zmanipulować?
Żyjemy w świecie, w którym każdy chce mieć wpływ na nasze decyzje – politycy, reklamy, influencerzy, znajomi… Warto nauczyć się myśleć samodzielnie i zadawać pytania. Jeśli ktoś mówi Ci, że „tak trzeba” albo „to jest jedyna słuszna droga” – sprawdź, czy faktycznie ma rację. Dobry autorytet nie narzuca swojego zdania, ale pomaga Ci myśleć i szukać własnej drogi. Jeśli ktoś nie pozwala Ci zadawać pytań albo reaguje agresywnie na krytykę – to znak ostrzegawczy.
W dobie wszechobecnych informacji młodzi ludzie coraz częściej samodzielnie decydują, kto zasługuje na ich zaufanie. Autorytet nie jest już dany z góry – trzeba go zdobyć poprzez autentyczność, spójność i realne działania. Cenimy osoby, które nie tylko mówią o wartościach, ale także żyją zgodnie z nimi.
Jesteśmy bardziej świadomi manipulacji w mediach. Fake newsy, kreowanie sztucznego wizerunku w social mediach czy „wyreżyserowane” życie influencerów sprawiają, że młodzi ludzie uczą się rozpoznawać fałsz i szukać prawdziwych wzorców.
Tak więc czy autorytety są nam w ogóle potrzebne?
Nie chodzi o to, żeby ślepo wierzyć we wszystko, co mówi ktoś mądrzejszy czy bardziej doświadczony. Ale warto mieć wokół siebie ludzi, którzy mogą nas inspirować, doradzać i pomagać w podejmowaniu trudnych decyzji. Dobrze dobrany autorytet nie jest kimś, kto mówi Ci, co masz robić, ale kimś, kto pomaga Ci myśleć i działać mądrze.
Najważniejsze jest jednak jedno: to Ty decydujesz, kogo chcesz słuchać i kto naprawdę jest dla Ciebie autorytetem. Nie każdy, kto ma władzę, popularność czy doświadczenie, zasługuje na Twoje zaufanie.
Wybieraj mądrze.
Projekt jest finansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033.
